In het boek 'Niemand regeert' zijn de columns van Marc Chavannes gebundeld. In deze columns zet hij uiteen hoe de overheid stukje bij beetje iedere vorm van autoriteit vrijwillig heeft afgestaan, met als resultaat ministers die nergens meer over gaan en pseudo-bedrijfsmatige overheidsdiensten. Wie is er de baas in Nederland? De overheid lijkt het logische antwoord. Maar in de afgelopen twintig jaar heeft de Nederlandse overheid steeds meer taken overgedragen aan de bejubelde vrijemarktwerking. In het boek Niemand regeert, een bundeling van de columns van Marc Chavannes, wordt uiteengezet hoe de overheid stukje bij beetje iedere vorm van autoriteit vrijwillig heeft afgestaan, met als resultaat ministers die nergens meer over gaan en pseudo-bedrijfsmatige overheidsdiensten. Als correspondent in eigen land beschrijft Chavannes, journalist en hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen, hoe Nederland zichzelf bestuurt: met een mengsel van grootspraak en uitstel-als-oplossing.
Het idee dat de vrije markt overheidsdiensten beter, en vooral goedkoper, kan leveren dan de overheid zelf is overgewaaid uit Engeland en Amerika. Thatcher sleepte zo Engeland uit een crisis, en ook Reagan maakte goede sier met zijn economische hervormingen. Chavannes benadrukt in zijn boek hoe vreemd het is dat dit 'vermarkten' jaren later in Nederland, toch al zo anders dan Engeland en Amerika door ons onvolprezen poldermodel, klakkeloos en rigoreus ook werd ingevoerd.
Rigoreus? Ja, nogal. Gezondheidszorg, openbaar vervoer, de posterijen, energie- en watervoorziening, taxi's, alles moest eraan geloven. Ondanks voorbeelden uit het buitenland waar zulk beleid volkomen in de soep liep zoals het openbaar vervoer in Engeland. En ondanks situaties waarin vrije markt voor de burger geen merkbaar voordeel op kan leveren, zoals bij de energievoorziening. En, misschien nog wel het meest schrijnende voorbeeld, ondanks onderzoek dat uitwijst dat de zorg er kwalitatief ernstig op achteruit gaat als het het uitgangspunt van de dienstverlener rendement en winst is.
Bijkomend probleem is dat deze geprivatiseerde bedrijven niet zo vrij zijn van overheidsbemoeienis, regeltjes en inmenging als wordt voorgedaan. De vrije markt kan zo zijn werk niet doen. Als de boel vervolgens in het honderd loopt wordt niet alleen het bedrijf maar ook de minister van toepassing erop aangekeken. Deze verklaren vervolgens eensgezind dat ze hier niet over gaan. Verantwoordelijkheid is onduidelijk opgedeeld in kleine porties, niemand kan de gehele verantwoordelijkheid nog nemen, en leiding nemen is vrijwel onmogelijk geworden.
Uitloper van deze gedachte is ook het rucksichtloss verkopen van grote Nederlandse bedrijven aan het buitenland. Maar liefst 69% van aandelen in Nederlandse bedrijven is in handen van buitenlanders en daarmee horen we bij de top vijf in Europa. Waar het in andere Europese landen nog heel normaal is om te protesteren tegen de verkoop van grote bedrijven, gaat men in Nederland er kennelijk vaak vanuit dat 'het wel goed zal komen'. Chavannes waarschuwt dat het wel erg naief is om te geloven dat KLM in de handen van een Franse eigenaar net zoveel voor Nederland zal betekenen als het voorheen deed.
Andersom is meer overheidsbemoeienis vaak ook geen zegen. Dit komt tot uiting in een stortvloed aan 'leuke projectjes' en regeltjes verzonnen door ambtenaren of ministers die nog niet half aan de praktijk hebben geroken. Gratis schoolboeken voor alle kinderen! Het klinkt mooi, maar de uitvoering is een drama. Zo mag er bijvoorbeeld door een leraar alleen maar opgegeven worden over welk onderwerp het boek moet gaan:
Bron: VPRO
Geert Mak En Wessel Te Gussinklo
Carolina Lo Galbo spreekt met Geert Mak over zijn schrijverschap en over zijn boek 'Grote verwachtingen. In Europa 1919-2019'. Geert Mak duidt de recente geschiedenis ...
29-12-2019
VPRO
Josephine Rombouts En A.h.j.dautzenberg
Tjitske Mussche spreekt met Josephine Rombouts over haar boek 'Terug naar Cliffrock Castle. Belevenissen op een Schots kasteel'. De Nederlandse Josephine Rombouts klim ...
22-12-2019
VPRO
Chrétien Breukers En Paul Verhaeghe
Carolina Lo Galbo spreekt met Chrétien Breukers over zijn roman 'En in de nacht een riem'. Thomas Meerman ligt met koorts in bed, en denkt na en droomt over zij ...
15-12-2019
VPRO
Ronald Giphart En Pieter Boskma
Tjitske Mussche spreekt met Ronald Giphart over zijn roman 'Alle tijd'. Toen zes mannen begin jaren negentig besloten een bierbrouwerij te beginnen in een werfkelder i ...
08-12-2019
VPRO
Arthur Japin En Alies Pegtel
Carolina Lo Galbo spreekt met Arthur Japin over 'Geluk, een geheimtaal. Dagboeken 2008-2018'. Deze jaren in Japins leven worden bepaald door een langdurige depressie. ...
01-12-2019
VPRO
Miriam Guensberg En Kees Van Beijnum
Tjitske Mussche spreekt met Miriam Guensberg over haar boek 'Held zonder Vaderland. Mijn vader: Pools, Joods en bevrijder'. Guensberg duikt in het bewogen leven van ha ...
24-11-2019
VPRO
H.c. Ten Berge En Alma Mathijsen
Carolina Lo Galbo spreekt met dichter, prozaschrijver en vertaler H.C. ten Berge over zijn publicaties 'Notities van Nemo, verhalen en novellen' en 'De beproeving ...
17-11-2019
VPRO
Stephan Enter En Coco Schrijber
Tjitske Mussche spreekt met Stephan Enter over zijn boek 'Pastorale'. Een verhaal over een eerste, onmogelijke en onhandige verliefdheid en een poging het geluk van de ...
10-11-2019
VPRO
Henk Blanken En Frank Westerman
Carolina Lo Galbo spreekt met Frank Westerman over zijn boek 'De wereld volgens Darp. De nagalm van de Koude Oorlog sinds de val van de Muur'. Westermans ontmoetingen ...
03-11-2019
VPRO
Zvezdana Vukojevic En Pete Wu
Tjitske Mussche spreekt met Zvezdana Vukojevic over haar boek 'Op zoek naar Karadzic. Een oorlogsmisdadiger met vele gezichten'. Vukojevic sprak vriend en vijand van d ...
27-10-2019
VPRO
Boeken 2012
In het boek ‘Volgens Verhoeven’ laat regisseur Paul Verhoeven zijn licht schijnen over de films die op hem een onuitwisbare indruk hebben gemaakt. De beschouwingen, ...
30-09-2012
VPRO
Wiel Kusters, Martin Schouten - Vpro Boeken
Schrijver en dichter Wiel Kusters over zijn boek 'In en onder het dorp', het verhaal van de Limburgse mijnwerkers en hun families. Martin Schoutens over zijn roman � ...
30-06-2013
VPRO
Boeken
De roman ‘Post voor mevrouw Bromley’ van de Vlaamse schrijver Stefan Brijs gaat over jongens die als menselijk schild dienden in de uitzichtloze strijd van de Eerste ...
06-11-2011
VPRO
Duitsers Als Slachtoffers, Het Einde Van Een Taboe?
Aandacht voor het boek Duitsers als slachtoffers, het einde van een taboe? Wim Brands praat met historici Patrick Dassen en Krijn Thijs. In Boeken aandacht voor het boek
25-03-2007
VPRO
Spiegel Van De Jiddische Poëzie • Koosjer Nederlands
Een gesprek met Willy Brill, zij is de samenstelster van Sprakeloos Water; spiegel van de Jiddische poëzie. Zij nam in 2000 het initiatief tot het oprichten van de Stichtin ...
25-02-2007
VPRO
Vincent Plast Op De Grond
prof dr Wagenaar is hoogleraar psychologische functieleer en verwierf grote bekendheid door zijn optreden als getuige-deskundige in rechtszaken op het gebied van de menselijke w ...
07-05-2006
VPRO
Boeken
Dit jaar is het 100 jaar geleden dat de schepper van Heer Bommel werd geboren en deze week verschijnt de door Wim Hazeu geschreven biografie van Marten Toonder (1912-2005). Dit ...
14-10-2012
VPRO
Paul Damen, Jurriaan Benschop
Paul Damen over zijn 'Bloemen van het kwaad. Gedichten van dictators'. 'Een rozenknopje gaf zich bloot, reikte uit naar 't violet...' Deze dichtregels w ...
24-04-2016
VPRO
Gerry Van Der List En Jan Terlouw - Vpro Boeken
Ter gelegenheid van zijn 80ste verjaardag verschijnt van oud-politicus Jan Terlouw het boek Hoed u voor mensen die iets zeker weten. Gerry van der List is te gast met zijn debuu ...
07-01-2012
VPRO
Boeken
Boeken staat vandaag in het teken van ‘Leve de Stad’, de themaweek van de VPRO. Wim Brands praat met filosoof Jan-Hendrik Bakker over ‘Grond’, een boek m ...
22-04-2012
VPRO